Zorg voor de natuur
Elk mens, elke organisatie heeft invloed op natuur en milieu. Iedereen gebruikt grondstoffen, voedsel, energie, water en produceert afvalstoffen. Om schadelijke effecten op de natuur te beperken kun je maatregelen nemen, zoals het verminderen van waterverbruik, het scheiden van afval en het gebruik van groene energie. ARTIS is daar volop mee bezig. Het past bij ARTIS’ kernboodschap van liefde en zorg voor de natuur. Door zelf het goede voorbeeld te geven, wil ARTIS ook het publiek stimuleren duurzame keuzes te maken.
Elektriciteit en de zon
ARTIS werkt continu aan de vermindering van het elektriciteitsverbruik. Een voorbeeld is de koepel van het Planetarium. Zo’n 900 energieslurpende gloeilampen zijn vervangen door een ring van 192 buisvormige led-lampen. Het energieverbruik is nu nog maar 8,6 % van het eerdere verbruik. Vanaf 2016 schakelt ARTIS grotendeels over op groene elektriciteit. Dat is stroom afkomstig van duurzame bronnen zoals windmolens, waterkrachtcentrales en zonnecollectoren.
Directe energieopwekking met behulp van zonlicht kan natuurlijk ook, dat is groene energie pur sang. In ARTIS zorgen zonnepanelen op en bij het Voedselmagazijn en op de platte daken van de Ledenlokalen voor de opwekking van elektriciteit.
Een heel leuke toepassing van zonne-energie in ARTIS is de zonnekar. Deze spuitkar wordt in de zomer gebruikt voor het geven van water aan de planten. De kar werkt op zonne-energie via zonnepanelen. Deze panelen voeden de accu's. Dat is milieuvriendelijk, want het scheelt veel stroom, en daarbij is de kar ook nog eens geluidsarm.
Groenafval als knabbelvoer
Ook bij het voedsel voor de dieren wordt naar duurzaamheid gekeken. Zo kan veel groenafval worden hergebruikt. ARTIS geeft snoeitakken als gedragsverrijking en voedsel aan de olifanten, gorilla’s en hoefdieren. Ook andere primaten en kleine zoogdieren krijgen dit plantaardige afval. Het gaat de dieren vooral om de schors. Bij de olifanten werkt het zo: poot op stammetje, trekken met de slurf aan de bast, naar de bek ermee en kauwen maar.
ARTIS kijkt ook naar de herkomst van vis, is die wel duurzaam gevangen? De Afrikaanse pinguïns en Californische zeeleeuwen slikken jaarlijks duizenden kilo's haring en makreel weg. Deze vis koopt ARTIS in bij een
leverancier
die haring en makreel op duurzame wijze vangt, de vis heeft een MSC-keurmerk. MSC betekent
Marine Stewardship Council
. Deze organisatie staat borg voor duurzame visserij, van vangst tot verwerking en verkoop. Het MSC-keurmerk wordt ieder jaar streng gecontroleerd.
Van koffiedik tot paddenstoelen en van groenafval tot compost
Jaarlijks wordt in Nederland 80.000 ton koffieresidu (koffiedik) weggegooid, terwijl slechts 5% wordt gebruikt voor het maken van koffie. Dat is jammer, want deze reststroom is van hoge waarde als het gescheiden wordt ingezameld en hergebruikt. In ARTIS wordt al het koffiedik verzameld om er een vruchtbare ondergrond van te maken, waarop thuis paddenstoelen kunnen groeien. Dat gaat heel makkelijk. Gewoon water toevoegen en in de vensterbank zetten. Tien dagen later kunnen de eerste oesterzwammen al geoogst worden, voor in de pasta bijvoorbeeld.
Een belangrijk deel van het groenafval van ARTIS bestaat uit takken en bladeren. In de herfst is het volume daarvan zeker twee keer zo groot als in de andere seizoenen. Het groenafval gaat naar een composteerbedrijf waar het samen met ander groenafval wordt verwerkt tot compost. De compost en verwerkte mest gaan naar boeren die het gebruiken voor bemesting van hun weilanden. Ook gebruikt ARTIS de compost voor haar eigen bloemperken.
Naast de bomen en planten zorgen de dieren in ARTIS ook voor heel wat ‘afval’ en wel in de vorm van mest. Een volwassen olifant is bijvoorbeeld goed voor zo’n 60 tot 90 kilo mest per dag. Alle olifanten in ARTIS samen poepen ongeveer vijf kruiwagens vol per dag = ongeveer 250 kilo per dag = zo'n 100.000 kilo per jaar. Uit alle dierenverblijven komt per jaar zo’n 700.000 kilo organisch afval, voornamelijk mest vermengd met stro. Het mest-stromengsel gaat naar een bedrijf dat het verwerkt tot meststof.
ARTIS scheidt steeds meer afval
In totaal staan er achter in ARTIS maar liefst twaalf verschillende containers of bakken met daarin specifieke soorten afval. Pallets, inktcartridges, hout, puin, glas, mest en blad, karton en papier, en plastic worden via het bedrijf dat de afvalstoffen verwerkt, gerecycled. Takken en restafval gaan naar een elektriciteitscentrale voor verbranding en leveren zo een bijdrage aan de energievoorziening. Veel soorten chemisch afval zijn alleen geschikt voor verbranding, maar als ze te recyclen zijn, dan gebeurt dat.
Ook het personeel en het publiek helpen mee. In de personeelskantine scheidt het personeel zijn afval in papier, glas, plastic en ‘groen’ (composteerbare etensresten) en restafval. Op het Artisplein is gekozen voor stijlvolle afvalbakken met twee secties: plastic en restafval. Die afvalsoorten komen het meest voor en zijn eenvoudig uit elkaar te houden.
Water en regenwater
ARTIS gebruikt veel water. De mammoetbakken in het Aquarium, de vijvers, de waterpartijen in de dierenverblijven, de planten en de dieren, ze hebben allemaal water nodig. Het regent vaak in Nederland. Dus aan regenwater geen gebrek. ARTIS maakt hier optimaal gebruik van. Op verschillende plekken in de tuin bevinden zich wateropslagtanks die het opgevangen regenwater onder de grond opslaan. Bijvoorbeeld onder de vernieuwde Fazanterie, het Apen- en Vogelhuis, de Ledenlokalen en het Dienstencentrum.
Regenwater voldoet uitstekend voor de besproeiing van bomen en planten. Planten en bomen in het park hebben er extra baat bij omdat, in tegenstelling tot kraanwater, er geen kalk in regenwater zit. En er loopt zo veel minder kraanwater uit de tap, een belangrijke besparing.
Zo min mogelijk gif
Het voedsel voor de ARTIS-dieren, de etensresten en de behaaglijke temperatuur in veel verblijven trekken ongewenste mee-eters aan zoals muizen en insecten. Maar veel ARTIS-dieren lusten op hun beurt ook wel een muis of insect. Wie helpen mee?
De stokstaartjes houden diverse verblijven vrij van muizen. En de vele gifkikkertjes in het paviljoen zorgen ervoor dat de mieren geen plaag worden. bestrijden insecten door ze zelf op te eten. Een dienstkat houdt de muizen bij het zeeleeuwenverblijf en de Giraffenstal in toom.
Isolerende black box
Een groot deel van Micropia bevindt zich op de eerste verdieping van de Ledenlokalen in een black box, een zwarte doos, waarbinnen zich een mysterieuze en onbekende wereld aan de bezoeker openbaart. De wanden van de doos zijn met speciale materialen gemaakt en afgewerkt. Basis zijn zogenaamde sandwichpanelen met sterk isolerend kunststof, afgewerkt met een buitenlaag van hout. De gevelpanelen hebben een lange levensduur en een uitstekende isolatiewaarde die verwarmingsenergie bespaart. De binnenzijde van de black box is daarnaast bekleed met kleine, met lucht gevulde bolletjes, van (gerecycled) materiaal als as en klei. Het bindmiddel is gemaakt van restmateriaal uit de coatingindustrie. De bolletjes zijn volledig recyclebaar volgens het cradle-to-cradle principe, versterken de isolatie en dempen het geluid zeer goed. Het maakt een optimale beleving mogelijk van die grootse, kleine wereld in Micropia .