Onderwaterjuwelen

Pop-up aquarium

Tijdens de restauratie is in ARTIS tijdelijk een 'pop-up' aquarium ingericht voor vissen, koralen en andere zeedieren. De aquarianen verdiepen zich daar in de verzorging en kweek van nieuwe soorten. Daarmee dragen ze bij aan gezonde reservepopulaties. Dat is hard nodig: hoewel het grootste deel van de aarde uit water bestaat, is bijna de helft van het leven onder water bedreigd. 

Bedreigde juweelkardinaalbaars

Een soort waarvoor ARTIS al veel heeft betekend, is de juweelkardinaalbaars. Deze relatief kleine vis leeft oorspronkelijk in beschutte riffen en zeegrasvelden rond de Indonesische Banggai-eilanden. In de jaren 90 is de soort ‘herontdekt’ en al snel populair geworden in de siervishandel. Er werden zo veel vissen gevangen, dat ze direct met uitsterven bedreigd werden.

ARTIS haalde in 1997 enkele juweelkardinaalbaarzen binnen om onderzoek te doen naar de levenswijze en voortplanting van de soort.

Een bek vol juweeltjes

Uit onderzoek bleek dat mannetjes en vrouwtjes een uitgebreid baltsritueel hebben. Als ze elkaar accepteren als partner, laat het vrouwtje tot wel veertig eitjes los. De man bevrucht die razendsnel en neemt ze in zijn bek. Twintig dagen lang houdt het mannetje de eitjes in zijn bek, zonder te eten. Het vrouwtje verdedigt hem tegen roofdieren. Als de eitjes zijn uitgekomen, houdt het mannetje ze daar nog zo’n tien dagen. De man laat de jongen los bij een diadeemzee-egel. Daar zijn ze veilig tussen de twintig centimeter lange stekels en kunnen ze uitgroeien tot  volwassen vissen. 

Vis van het jaar

Dankzij deze kennis kan de soort nu succesvol worden geweekt in aquaria. Maar helaas worden er ook nu nog jaarlijks een half miljoen tot een miljoen juweelkardinaalbaarzen uit zee gevist. Bovendien wordt hun leefgebied steeds verder aangetast door klimaatverandering.

De EAZA en EUAC zijn daarom een campagne gestart en hebben de juweelkardinaalbaars in 2024 uitgeroepen tot ‘Vis van het Jaar’, om zo meer bewustwording te creëren over de soort en haar bedreigingen. Ook is er een netwerk voor kennisuitwisseling opgezet en een soortbehoudsprogramma. Hiermee wordt hopelijk voorkomen dat de soort compleet uit de zee verdwijnt.