Operation Jaguar

Net als bij veel criminele handel geldt ook voor wildlife crime: zonder vraag geen aanbod. Voor die vraag moeten we niet in Zuid-Amerika zijn, maar aan de andere kant van de planeet. Op de Aziatische zwarte markt worden de jaguaronderdelen verkocht. Van oudsher wordt er een geneeskrachtige werking toegeschreven aan producten van bepaalde diersoorten, vooral van krachtige dieren zoals olifanten, haaien en tijgers. Er leven inmiddels nog zo weinig tijgers in het wild, dat het nauwelijks nog mogelijk is om aan de tanden van dit dier te komen. Ter vervanging werd de jaguar, de ‘Amerikaanse tijger’, populair. Hun tanden zijn amper te onderscheiden qua vorm van die van hun gestreepte verwanten.

De route naar die zwarte markt begint in de jungle. Hier worden de grote katachtigen geschoten door lokale bewoners. Soms om te voorkomen dat de jaguar hun vee aanvalt, soms als wraak voor eerdere aanvallen op vee of soms omdat men weet dat een karkas of tand behoorlijk wat oplevert. Dat maakt het erg verleidelijk met de handelaren in zee te gaan. De criminele handelaren vervoeren vervolgens de lichaamsdelen van het binnenland naar de stad en zorgen ervoor dat ze verder verwerkt worden. Supermarkten, juweliers en andere winkels gerund door Chinese winkeliers worden hier vaak gebruikt als dekmantel. Een deel van de producten wordt vervolgens via vliegvelden het land uit gesmokkeld.

De keten doorbreken

Om de keten te doorbreken werd Operation Jaguar opgezet. Deze samenwerking tussen IUCN NL, IFAW, Earth League International en ARTIS met de steun van de Nationale Postcode Loterij loopt al sinds vorig jaar. Nu komen de eerste resultaten van het undercoverwerk naar buiten. Door zich voor te doen als kopers of andere criminelen, leerden de infiltranten stropers en handelaren kennen en kregen ze steeds nieuwe informatie en contacten doorgespeeld. Steeds meer puzzelstukjes kwamen op deze manier in handen van Operation Jaguar waardoor een goed beeld ontstond hoe het criminele netwerk in elkaar zit. Inmiddels is het Boliviaanse netwerk in kaart gebracht en is contact gezocht met de Boliviaanse overheid om de vervolgstappen te bepalen om dit netwerk op te rollen.

Het undercoverwerk in Bolivia zit er daarmee grotendeels op. Maar dit betekent niet dat het werk voor de operatie ook afgelopen is. Het bemoeilijken van de handel, bewustzijn creeren om de vraag bij kopers te laten afnemen en lokale natuurbeschermers steunen om stropers te weren uit hun leefgebied vormen ook onderdeel van het project. Net als het trainen van lokale autoriteiten om criminaliteit harder aan te pakken en druk uitoefenen op beleidsmakers om jaguarstroperij en illegale handel tegen te gaan.

Geuropleiding in ARTIS

Een van de manieren waarop het project helpt om het smokkelen van producten moeilijk te maken, is de inzet van speurhonden op vliegvelden. De dieren snuffelen tussen de bagage en weten feilloos de jaguarproducten te vinden. In het begin van dit jaar kreeg een van de trainers van de Nederlandse organisatie Scent Imprint Conservation Dogs twee nieuwe speurhonden om in te zetten in havens, bij grensovergangen en op vliegvelden in Latijns- Amerika waar men vermoedt dat veel jaguarproducten gesmokkeld worden. Vanwege corona lag het vliegverkeer echter stil, waardoor de honden niet getraind konden worden met onderschept smokkelwaar.

Het was wel van belang dat de dieren zo snel mogelijk bekend raakten met de geur van jaguar. Zodra het vliegverkeer namelijk weer op gang kwam, zou de smokkel ook weleens een vlucht kunnen nemen omdat er een voorraad was aangelegd. De jaguars in ARTIS boden hiervoor uitkomst. De dierverzorgers verzamelden de ontlasting van de dieren en legden dekens in hun verblijf zodat die de geur op konden nemen. Op deze manier konden de nieuwe speurhonden toch bekend worden met de geur van de katachtige, zodat ze zodra het kon gelijk konden helpen bij Operation Jaguar.

Verscholen

De jaguar leeft een teruggetrokken bestaan. Daarom is het lastig in te schatten hoeveel er nog in Zuid-Amerika leven. Schattingen lopen uiteen van 60.000 tot 210.000. Onder andere door de stroperij is het aantal dieren de laatste 20 jaar wel zeker afgenomen met 20 tot 25%.