IJsbergen in een hart van ijs
Op dwergplaneet Pluto.
Hoe krijg je dat te zien?
Door erlangs te vliegen.
Een ijsreis naar Pluto
IJsbergen die op ijs drijven? Op Pluto kom je ze tegen. Hoe zie je zoiets, op een dwergplaneet meer dan vijf miljard kilometer weg? Door erlangs te vliegen.
Een hart van kruiend ijs
Dat er ijs op Pluto zou zijn, was wel bekend. Het is er 230 graden onder nul en de manier waarop de ‘ijsdwerg’ zonlicht weerkaatst verraade het ijs al. Maar toen ruimtesonde New Horizons langs Pluto scheurde, zag die een gigantische hartvormige vlakte van kruiend ijs, omringd door donkere ijsbergen. En dat was wel een verrassing.
Kruiend stikstofijs op Pluto.
Het ijs op die vlakte (de Sputnik Planitia) bestaat niet uit water, maar vooral uit bevroren stikstof. Aan de rand van de Sputnik ijsvlakte zijn sporen gevonden die erop wijzen dat het ijs beweegt, net zoals gletsjers dat op aarde doen.
Bevroren bergen
Waterijs is er ook op Pluto, meer dan genoeg. Stel je voor: Bergen zo hoog als de Alpen en zo hard als het graniet waar de Alpen van zijn gemaakt. Op Pluto komen zulke bergen ook voor, maar dan van bevroren water. Waterijs is bij meer dan 200 graden vorst letterlijk steenhard.
Bergketens van ijs op Pluto.
Sommige stukken van die bergen zijn afgebrokkeld en zijn op de grote vlakte van stikstofijs terechtgekomen. Daar drijven ze nu rond, net als onze ijsbergen op de Atlantische Oceaan. Dat kan omdat het waterijs minder dicht is dan stikstofijs - zoals hout minder dicht is dan water.
Kristalheldere oer-ijsvloer
Ook op Hydra, een kleine maan van Pluto, blijkt waterijs te zijn. Daar lijkt het ijs nog onveranderd sinds het maantje en Pluto samen ontstonden, in de oertijd van het zonnestelsel: een kristalheldere ijsvloer van vier miljard jaar oud.