De huidige staat van het Aquariumgebouw
Het bijna 140 jaar oude Aquariumgebouw verkeert in zorgelijke staat. En dat is ook niet zo gek als je kijkt naar een gemiddeld strandhuis of zeeschip, die altijd zwaar te lijden hebben onder het zoute water.
Zoutwaterschade
Zoutwaterschade bij bouwconstructies ontstaat door kristallisaties van opgeloste zouten. Dat gebeurt ook in het ARTIS-Aquarium. Het Aquarium is een zout- en vochtbelast historisch bouwsysteem. Bronnen van water zijn de bassins, filterreservoirs en het grondwater. De bron van zout is primair het zeewater. Door optrekkend vocht- en zoutkristallisaties zijn alle gemetselde constructies en de natuurstenen voorgevel van het Aquarium aangetast.
Lekkages en optrekkend vocht
Een alarmerend signaal is de toename van de lekkages van de filtratiereservoirs op souterrain niveau. Alleen al in 2018 is er ruim 800 m3 liter zeewater aangevoerd om de tekorten aan te vullen. Optrekkend vocht kan in een normaal geklimatiseerde ruimte praktisch vier tot zes meter omhoogtrekken. In een gebouw zoals het Aquarium, waarin permanent een constante luchtvochtigheid tussen de 65 en 75% is ingesteld, kan het vocht nog veel hoger trekken en daar ook zout naartoe transporteren.
De draagconstructie en de gevel
De zoutmigratie heeft grote impact op de hoofddraagconstructie. De in de jaren ’60 toegevoegde betonconstructie, die het toen al aangetaste metselwerk moest versterken, is aan het vervallen. Ook de constructie rondom de zoutwateraquaria is verzwakt door de langdurige invloed van zout water. De aangroeiende zoutkristallen doordringen de constructie van baksteen zodat deze uiteindelijk zal verpulveren. De scheurvorming in de gevels en de constructie worden eveneens door de zoutaantasting veroorzaakt: de roestende ankerconstructies zetten uit en drukken daardoor het metselwerk en natuursteen uit elkaar.
Schade aan het interieur
In de grote zaal op de eerste verdieping is ernstige schade aan het stucwerk te zien. Het stucwerk is door de vochtbelasting slecht en komt op veel plekken los. In het trappenhuis op de eerste verdieping is mechanische schade aan natuurstenen lambriseringen te zien. Dit wordt mede veroorzaakt door de grote bezoekersaantallen die dagelijks het gebouw bezoeken. Door het intensieve gebruik ontstaan ook slijtage aan vloeren en wanden. Op veel locaties is het schilderwerk (waaronder ook hout- en marmerimitatie) versleten en zijn natuurstenen afwerkingen van trappen en tegels beschadigd.