Groene zandloopkever (Cicindela campestris) door Ronald van Weeren.
ARTIS door de lens van de ARTIS-fotograaf
Op de Dag van de Cameraman op 16 september vertelt ARTIS over de bijzondere traditie van het in dienst hebben van een huisfotograaf. Door de lens van deze fotograaf wordt ARTIS namelijk al vanaf het begin van de 20ste eeuw vastgelegd. Met een ruim blikveld en diverse vaardigheden die reiken van registratieve fotografie tot de soms heftige schoonheid van de natuur, maakt de fotograaf zijn dagelijkse ronde door het park.
Als geen ander kent hij de dieren, bomen, planten en monumenten in het park. Hij is altijd weer op zoek naar een verstild beeld van een altijd bewegend ARTIS.
Foto’s, dierenfoto’s in het bijzonder, waren vroeger zeldzaam. Zo was er uiteraard geen internet, waarmee je in een nanoseconde een afbeelding van een giraffe op je scherm kunt toveren. De foto’s stonden destijds dan ook in hoog belang voor de wetenschap. Fotomateriaal was duur en telelenzen bestonden nog niet. Men moest dieren zeer dicht naderen en bij vogels was zoiets slechts mogelijk in de omgeving van het nest.
Wie kijkt naar wie? Gibbon kijkt naar man, man kijkt naar gibbon, ca. 1965 door Pim Westerweel.
Een pionier op het gebied van vogelfotografie was ARTIS-preparateur Paul Louis Steenhuizen (1870-1940). Hij fotografeerde het vogelleven tijdens de veld biologische tochten die hij samen met Eli Heimans en Jac. P. Thijsse op Texel en in het Naardermeergebied maakte. Dankzij Jac P. Thijsse weten we hoe de fotosessies in de vrije natuur eraan toegingen:
"’t Was Steenhuizen soms, die met beide handen zijn camera omklemde, en als een kraanvogel in extase rondom’t nest heen danste om een geschikt gezichtspunt te krijgen."
Kleine bonte specht bij nestkastje met op de achtergrond het preparateurshuisje dat in ARTIS stond, ca. 1900 door Paul Louis Steenhuizen.
ARTIS haar eerste officiële huisfotograaf in dienst was A.J.W. de Veer (1875-1940). Hij verzorgde foto's voor ARTIS-publicaties, zoals het tweedelige Artisboek door Inspecteur van de levende have Frits Portielje uit 1922.
Het Artisboek, 1922 met foto’s van A.J.W. de Veer
Vervolgens namen Jo Bokma (1913-2008) en Pim Westerweel (1936), vanaf de jaren '50 het stokje van hem over. Naast de vele foto’s maakten zij ook films die onder andere voor onderwijs werden gebruikt. Bokma was daarnaast medeoprichter van het ARTIS-tijdschrift.
Kinderen kijken nieuwsgierig naar dierverzorger met tijgerwelpje, ca. 1965 door Jo Bokma of Pim Westerweel.
Fotograaf Fred Nordheim (1944) was van 1970 tot 2005 bij ARTIS in dienst. In de 35 jaar dat Nordheim voor ARTIS heeft gewerkt heeft hij veel iconische ARTIS dieren dag in dag uit vastgelegd. Zoals bijvoorbeeld olifant Jumbo en het nijlpaard Tanja.
Foto van olifantje Jumbo, ca 1970. Door Fred Nordheim.
Dat de techniek van de camera door de jaren heen een ontwikkeling heeft doorgemaakt, is goed te zien aan de close-ups en haarscherpe beelden van deze insecten. De huidige ARTIS-fotograaf, Ronald van Weeren, maakte gebruik van een macrolens om insecten te portretteren.
Groene zandloopkever (Cicindela campestris) door Ronald van Weeren.
Wil jij ook eens oog in oog staan met de fascinerende ogen van insecten? En zijn levensgrote portretten van insecten ook eens met je eigen oog bekijken? In de tentoonstellingsruimte van het Vlinderpaviljoen is zijn tentoonstelling ‘Een ode aan het insect’ te zien.