Slaapmuis

Het is volop winter in ARTIS. Een stevige regenbui barstte zojuist boven het park los, waarop ik zo hard als ik kon naar het Kleine-Zoogdierenhuis rende om te schuilen. Had ik maar een regenpak aangedaan, dan ketsten alle druppels van mij af als op het ingevette verenpak van een wilde eend. Maar in mijn fleecetrui voelde ik mij in het winterweer alleen maar natter en kouder worden als een met donsveren bedekt kwetsbaar kuiken.

Veel dieren slaan de winter liever over. Ze vliegen naar het zuiden of verstoppen zich diep in de grond. Bijen, de ambassadeurs van de zomer, nemen in de herfst nog een paar laatste slokken nectar van wat najaarsbloemen om zich in de winter in een hol te verstoppen en er niet meer uit te komen. In het Kleine-Zoogdierenhuis leeft tegenwoordig een diersoort die ook weinig met de winter heeft en je gerust de ‘Koning der Verstopdieren’ kunt noemen. Het is de eikelmuis, een van de weinige dierlijke bewoners van ARTIS die ik nog nooit in het echt heb gezien. Best jammer, want het zijn mooie dieren. Met rechtopstaande oren, een pluimstaart en donkere glimmende ogen die worden omsierd door een zwartgekleurd maskertje.

Ik tuur door de ramen van hun verblijf, in de hoop ze te kunnen zien. Maar het is tevergeefs, want ze slapen de hele dag. Als je ze wilt bekijken, dan moet je wachten totdat het gaat schemeren. Pas dan komen ze uit hun nesten tevoorschijn als dieven in de nacht. Behalve ´s winters, want ook eikelmuizen slaan die graag over om zich dag en nacht in hun nesten terug te trekken voor een diepe winterslaap. De naam ‘eikelmuis’ is raar gekozen, want het is geen echte muis. Eikelmuizen houden het midden tussen muizen en eekhoorns. Ze hebben de oren van een muis en een staart als een eekhoorn en vallen onder de familie van de ‘slaapmuizen’. Kijk, daar is geen woord aan gelogen. Maar waarom zou ARTIS een dier dat altijd slaapt en zo weinig te zien is een plekje willen geven in het park? Dat komt omdat dit een van de zeldzaamste dieren van Nederland is en we met een koppeltje meedoen aan het soortbehoudsprogramma om de populatie te versterken.

De eikelmuis is nog zeldzamer dan de reuzenpanda, je weet wel, dat andere zoogdier met een zwart slaapmaskertje voor de ogen die niet vooruit te branden is. Sommige reuzenpanda’s zijn zelfs te vermoeid om zich voort te planten. Gelukkig weten we sinds kort dat dit niet opgaat voor de eikelmuis. Toen het koppeltje eikelmuizen net in ARTIS leefde zagen we de twee op nachtcamera’s in een parende houding, iets wat nog nooit gefilmd was. Het duurde niet lang voordat er maar liefst acht paar kraalogen oplichtten op de donkere filmbeelden. De eikelmuizen bleken ’s nachts een stuk actiever dan overdag. De laatste wilde exemplaren van Nederland leven in de bossen van Zuid-Limburg. Daar is de Zoogdiervereniging een zenderonderzoek gestart om het geheime leven van de eikelmuis te kunnen vastleggen. Hopelijk levert dit kennis op die helpt om ze te beschermen en behouden. Ik wens dat de wilde populatie eikelmuizen net zo succesvol groeit als in ARTIS en dat dit gemaskerde nachtdiertje nog vele schemers meegaat. Pas dan kunnen ook wij allemaal rustig gaan slapen.

Dit verhaal is door ARTIS-dierverzorger Job van Tol opgetekend als column in het magazine Hollands Glorie . Dit is de column Dierenmanieren uit nummer 6 van 2022.