Het stokstaartje en de giraffe

Iedere morgen om 06.18 uur gaat mijn wekker en voel ik mij sloom. Het is alsof mijn onbewuste brein de wekker heeft gehoord, maar voor mijn bewuste brein de snooze knop nog even ingedrukt houdt. Ons brein bestaat uit een bewust en een onbewust deel. Het bewuste brein is als een stokstaartje, altijd alert en actief. Het is verantwoordelijk voor het maken van snelle beslissingen. Het onbewuste brein is een giraffe, waarbij alles in trage telgang verloopt. Het verwerkt je diepere gedachten en emoties en regelt de boel zodat jij zo bewust mogelijk kunt leven.

Eén wakker brein in de ochtend is voldoende, zolang ik me maar aan vaste volgordes houd. Jas aan, deur dicht, richting treinstation. In ons handelen gebruiken we maar liefst 95 procent van de tijd ons onbewuste giraffebrein en zijn we slechts vijf procent stokstaart. Gek he? Nooit bewust van geweest. Bij het station loop ik de trap op naar het perron. Daar staan altijd dezelfde mensen. Aan hun oogopslag vermoed ik dat de meesten in de trein zich net als ik vervoeren op hun onbewuste brein, met vaste rituelen waarbij volledige aandacht nog niet vereist wordt. Dat leven op je onbewuste brein is volgens mij van essentieel belang voor je mentale welzijn. Je kunt een drukke dag alleen aan wanneer je op sommige momenten je hersenen even op een lager standje kunt afstellen. En dan bedoel ik niet dat je af en toe pauze neemt. Het is meer een mentale pauze, terwijl je bezig bent.

Het zijn de momenten waarop je hersenen even minder inspanning hoeven te leveren en kunnen terugvallen op repertoire. Die momenten ben ik ‘staltijd’ gaan noemen. Mijn werkdagen als dierverzorger zijn gevuld met oneindig veel prikkels. Eten geven, observeren, overleggen, bezoekers te woord staan. Tussendoor wordt er nog een dier geboren, alles door elkaar. Al die prikkels vragen veel van je bewuste brein en kunnen ervoor zorgen dat je de hele dag aan het stokstaarten bent. Gelukkig zijn er ook werkzaamheden die gewoon altijd hetzelfde zijn. Zoals de giraffenstal die aangeveegd moet worden. Dat gebeurt dagelijks op precies dezelfde manier, je moet gewoon vegen totdat het schoon is. Dat aanvegen van de stal van achteren naar voren is het moment waarop je hersenen de tijd krijgen om alle opgedane drukte te verwerken. Je veegt niet alleen de stal schoon, maar ook je gedachten.

Staltijd is overdag dromen. Je bent bezig, maar de repetitie van de handeling maakt dat je het luikje in je hoofd even kunt openen en alles kunt laten doorluchten. Zoals met wandelen. Een wandeling zonder doel opent je hersenen, ze mogen even zelfstandig werken. Maar toch lijken repetitieve handelingen niet echt in de mode te zijn. Ons wordt vaak verteld dat je zoveel mogelijk moet kunnen schakelen en voortdurend meerdere ballen in de lucht moet houden. Je doelstelling moet zijn om zoveel mogelijk doelen te halen, zodat er voor veel mensen op een werkdag een stal ontbreekt om aan te vegen. Maar als je niet dagelijks je stal opruimt, dan stapelt de rommel zich op en verlies je het overzicht. Ik gun iedereen een stal in het leven. Veeg zo nu en dan je gedachten bij elkaar en behoud een opgeruimd humeur. Wees een alert stokstaartje, maar omarm ook de giraffe in jezelf.

Dit verhaal is door ARTIS-dierverzorger Job van Tol opgetekend als column in het magazine Hollands Glorie . Dit is de column Dierenmanieren uit nummer 5 van 2022.