Een nieuw verblijf

In ARTIS-Park verhuizen dieren wel eens van de ene plek in het park naar de andere. Dat geldt voor de leeuwen, die voor het eerst in bijna een eeuw tijd naar en ander verblijf verhuisden dat tien keer groter is dan hun huidige verblijf, maar ook voor de stekelvarkens. Wie wel eens verhuisd is, die weet dat het veel gedoe is, maar uiteindelijk moet resulteren in een fijnere leefplek dan degene die je achterliet. Het doet me veel plezier wanneer we dieren uit ARTIS op een andere plek in het park nieuwe mogelijkheden kunnen bieden. In hun nieuwe verblijf hebben de stekelvarkens hoge zandbergen om in te graven, dikke boomstammen om op te klimmen en zelfs een privé bamboebos om door te struinen. Er valt voor deze nachtdieren genoeg nieuws te ontdekken.

Stekelvarkens zijn opmerkelijke dieren. Zo zijn het geen varkens, maar knaagdieren. Je hoeft alleen maar naar hun gebitten te kijken om te ontdekken dat ze voornamelijk knagend door het leven gaan, toch worden ze varkens genoemd. Misschien heeft het met hun dikke platte neuzen te maken die een beetje op varkensneuzen lijken. Geen varkens dus, maar de stekels in hun naam zijn volop aanwezig. Wanneer een stekelvarken bedreigd wordt door een roofdier, dan zet hij de veertig centimeter lange stekels, een soort zwartwitte breinaalden, op zijn rug omhoog als een schermer die uitdaagt voor een duel. Met zijn staart maakt hij een ratelend geluid dat de belager op afstand moet houden. Ondanks hun donkere kraalogen kunnen ze dus behoorlijk prikkelbaar overkomen.

Op de wereld leven zo´n dertig verschillende soorten stekelvarkens, in Azië, Afrika en Noord en Zuid-Amerika. En in Toscane, gek genoeg, waar een populatie stekelvarkens leeft die vermoedelijk door de Romeinen is uitgezet. Op mijn vakantie in Frankrijk zou ik het stekelvarken ook nog regelmatig tegenkomen. Ik ging naar het Loiredal om de kastelen te bekijken. Maar welk kasteel ik ook bezocht, overal werd ik geconfronteerd met afbeeldingen van stekelvarkens. Op de gevel van het kasteel van Blois trof ik een uit steen gehouwen stekelvarken met een kroon op zijn rug. Boven de schouw in het kasteel van Chaumont sur Loire zag ik hem weer.

Het bleek het symbool te zijn van de vroegere Koning Lodewijk XII, die niet in de leeuw maar in het stekelvarken een ambassadeur van zijn macht zag. In de veertiende eeuw richtte hij ‘de orde van het stekelvarken op’ bestaande uit de beste ridders van het land. In die tijd geloofde men dat stekelvarkens hun stekels niet alleen van dichtbij als wapen konden inzetten, maar ze ook als pijlen afvuurden naar de tegenstander. Dat is helaas een fabel, maar maakt het stekelvarken niet minder krachtig. Dit jaar verplaatsen er dus twee koninklijke diersoorten in Artis, de leeuw en het stekelvarken. We hebben ons best gedaan om de residenties zo goed mogelijk aan hun eisen te laten voldoen. Geen kastelen aan de Loire, maar fijne dierverblijven, gelegen aan het Entrepotdok. Ik hoop dat het Hunne Majesteiten behaagt, want dat is uiteindelijk de kroon op ons werk. 

Dit verhaal is door ARTIS-dierverzorger Job van Tol opgetekend als column in het magazine Hollands Glorie .