ARTIS start soortbehoudsprogramma voor bedreigde camembert
– apr 1, 2024
Update: Het soortbehoudsprogramma voor de bedreigde camembert was een 1 aprilgrap. Helaas! Want naast de penicillium camemberti zijn er veel meer microben bedreigd. Deze soorten zie je dan weer niet terug op rode lijsten van natuurbeschermingsorganisaties. En dat terwijl het verlies van deze kleine micro-organismen enorme gevolgen kan hebben! Zo reguleren ze het klimaat op aarde, maken ze de helft van alle zuurstof in onze atmosfeer en staan ze aan de basis van de voedselketens.
Eerder dit jaar meldden onderzoekers aan de Franse Université Paris-Saclay dat de beroemde Franse kaas in haar voortbestaan wordt bedreigd. ARTIS besluit in te grijpen en start een kweekprogramma voor de camembert. Een primeur; een dergelijke reddingspoging werd nooit eerder voor een microbe gedaan.
Een camembert bevat de levende schimmel Penicillium camemberti, die door de standaardisering van schimmels die in de voedingsmiddelenindustrie wordt bedreigd. “In feite zijn de schimmels gedomesticeerd, waardoor alle camemberts dezelfde kleur en smaak hebben”, aldus een medewerker van ARTIS-Micropia. “Het gevolg is dat ze allemaal van dezelfde stam komen, wat slecht is voor de genetische diversiteit. Hierdoor planten de schimmels zich nog nauwelijks voort.”
Stamboek
Een oplossing voor het probleem ligt volgens ARTIS in het opzetten van een stamboek. Europese dierentuinen werken sinds 1985 met internationale soortbehoudsprogramma’s (European ex-situ programmes) voor meer dan 400 bedreigde dier- en plantensoorten. Via een stamboek wordt de genetische diversiteit van de populatie gegarandeerd, waardoor de populatie gezond blijft én groeit. Voor dieren en planten is een soortbehoudsprogramma inmiddels heel gewoon. Voor microben zou dit de allereerste keer zijn.
Verlies van onze natuurlijke ambassadeurs
“In ARTIS staat al het leven centraal, van het allerkleinste in ARTIS-Micropia, tot het allergrootste in het ARTIS-Planetarium en alles daartussen. Een verschil tussen een kameleon en een camembert is niet relevant, het is allebei leven dat onze zorg en aandacht verdient”, aldus ARTIS. “Wij mensen verliezen de band met onze eigen biodiversiteit. Dat zorgt dat we onze natuurlijke ambassadeurs aan het verliezen zijn. De camembert is voor Frankrijk wat de grutto is voor ons.”.
De camembert redden
Het plan is dat ARTIS-Micropia in haar eigen laboratorium een kweekprogramma opzet, waarbij zoveel mogelijk stammen van Penicillium camemberti worden opgekweekt. Vervolgens worden de schimmels vervoerd naar een pop-up kweekstation in Frankrijk. Daar wordt met plaatselijke specialisten de kaasproductie gestart. De nieuwe kazen worden vervolgens via een ‘One Plan Approach’ verspreid over de regio. De prognose is dat binnen tien jaar de camembert weer overal in Frankrijk in grote aantallen aanwezig zal zijn.
ARTIS neemt deel aan 96 internationale soortbehoudsprogramma’s en is coördinator van onder andere de Afrikaanse pinguïn (Spheniscus demersus), kleine kantjil (Trachulus Kanchil) en nu dus de camembert (Penicillium camemberti).