Sterke olifantenverhalen

In ARTIS leven Aziatische olifanten. Die zijn kleiner dan hun Afrikaanse neefjes, maar een volwassen dier weegt nog altijd zo’n 4.000 tot 5.500 kilo. Het zwaartste is de olifantenbul, die sinds de uitbreiding van het olifantenverblijf permanent bij de koeien kan zijn.

Grote eters

Olifanten zijn echte planteneters. Ze eten ruim 100 kilo per dag. Met hun slurf plukken ze bladeren, vruchten en takken van de bomen. Ze wroeten er wortels mee uit de grond. Ze eten graag gras en schrapen schors van de bomen. In ARTIS krijgen de olifanten ook hooi, wortel, andijvie, tarwestro en pellet (olifantenbrokjes). Als ze getraind worden, krijgen ze appel en speciale koekjes. Soms krijgen ze ook een paar boterhammen, hun lievelingskostje. Bij het drinken zuigen olifanten water op met de slurf, acht liter in één keer. Daarna spuiten ze dat in hun mond.

Gespierde slurf

Hoe komt de olifantenslurf zo soepel en beweeglijk? Onderzoekers hebben vastgesteld dat er maar liefst 150.000 spierbundels in zitten. Olifanten gebruiken hun slurf dan ook voor van alles. Ze gooien er water en zand mee over zich heen om hun huid te verzorgen. Pakken er voedsel mee op en brengen dat naar hun bek. Met hun ‘vingertje’ aan het eind van de slurf kunnen ze zelfs een enkel blad oppakken. Ze verkennen hun omgeving met hun slurf en gebruiken de slurf als hét middel om contact met andere olifanten te maken. Door elkaar ermee te besnuffelen en te betasten. Een slurf is, kortom, een multifunctioneel, ‘handig’ en onmisbaar orgaan. En olifanten kunnen er ook nog een potje mee worstelen en trompetteren!

In een olifantenslurf zitten maar liefst 150.000 spierbundels.

None — Aziatische olifant Elephas maximus

Olifanten horen tropische onweersbuien al van tientallen kilometers aankomen.

Oren en tenen om te horen

Naast de tast, neus, en ogen gebruiken olifanten ook het gehoor intensief. Omdat hun oren ver uit elkaar staan, kunnen ze veel langere golflengten waarnemen dan wij en dus veel beter horen. Tropische onweersbuien horen ze bijvoorbeeld van tientallen kilometers aankomen. En wist je dat olifanten ook ‘horen’ met hun tenen? Nog niet zo lang geleden is ontdekt dat olifanten vooral in hun voorvoeten zogenaamde ‘lichaampjes van Pacini’ hebben. Dat zijn zintuigen die grondtrillingen kunnen waarnemen, tot op wel dertig kilometer afstand. Aardbevingen voelen olifanten al van verre. Maar ook met elkaar houden ze dankzij die lichaampjes van Pacini op afstand contact. Stampvoetend.

Vijftig jaar herinneringen

De hersenen van een volwassen olifant wegen vijf kilogram en zijn net als die van een mens sterk gelobd. Dat wijst op intelligentie. Olifanten kunnen improviseren en gebruiken werktuigen. In ARTIS kun je regelmatig zien hoe een olifant een tak oppakt, die geschikt maakt als krabstok en zich ermee op de rug krabt. Olifanten hebben ook een ijzersterk geheugen, bijvoorbeeld voor paden, geuren en geluiden. In de natuur helpt kennis van soms wel vijftig jaar terug kuddes om de juiste keuzes te maken en waterbronnen terug te vinden. Levenservaring is dan ook van groot belang in de olifantenwereld. Maar doordat juist oudere dieren gedood worden voor het ivoor, gaat veel onmisbare kennis en ervaring verloren. Kuddes die door jonge koeien worden geleid, reageren minder goed op onverwachte of gevaarlijke situaties.