ARTIS in bloei
ARTIS begon in 1838 als wandelpark. De bomen, bloemen en planten moesten vooral aantrekkelijk zijn voor de bezoekers. Tegenwoordig is dat anders. Ze zijn nu onderdeel van een veel groter geheel.
Kleurrijk en eetbaar
Met ‘ARTIS in bloei’ kiest ARTIS voor een mooie variatie aan bloemen, kruiden, struiken en bomen die ook aantrekkelijk zijn voor vogels en insecten van buiten het park. Struiken waarin vogels nesten kunnen bouwen, planten met bloemen waar bijen en vlinders nectar kunnen halen. En planten die tegelijk kleurrijk en eetbaar zijn voor de dieren. Het park is een leefgebied met een samenspel van dieren, planten, bomen en mensen.
Geen seks betekent klonen
Je staat er niet zo snel bij stil, maar een plant doet er, net als dieren, alles aan om een volgende generatie voort te brengen. Planten kunnen zich mét, of zónder seks voortplanten.
De gele ARTIS-tulp bijvoorbeeld, die is wel 'sexy'.
Bolgewassen bijvoorbeeld kunnen nieuwe bolletjes vormen. De bloemen uit die bollen zien er later net zo uit als de moederplant. Het zijn klonen. Maar als je een nieuwe soort of variëteit wilt kweken, zul je bollenplanten onderling moeten kruisen totdat eruit komt wat je wilt hebben. De gele ARTIS-tulp bijvoorbeeld, die is wel ‘sexy’. Deze gele tulp werd speciaal gekweekt ter gelegenheid van het 175-jarig bestaan van ARTIS in 2013.
Voor de meeste bollen in ARTIS is seks al lang verleden tijd. Elk najaar worden meer dan 150.000 bollen geplant in het park, ter voorbereiding op 'ARTIS in bloei'. In de lentemaanden ontluikt vervolgens een kleurrijk tafereel.
Het begint met bloemen
De seks van planten draait om bloemen. Een bloem bevat meestal zowel eicellen, in het vruchtbeginsel, als zaadcellen, in het stuifmeel op de meeldraden. Je kunt dus zeggen dat een bloem dan vrouwelijk en mannelijk tegelijk is. Sommige planten hebben alleen mannelijke bloemen, of alleen vrouwelijke bloemen. Die plantensoorten zijn tweehuizig.
De seks van planten draait om bloemen.
Een bloem wordt bevrucht wanneer het stuifmeel via de stamper van de bloem bij de eicellen in het vruchtbeginsel terecht komt. Dit wordt bestuiving genoemd, dat kan binnen één bloem zijn (zelfbestuiving), tussen twee bloemen van dezelfde plant (buurbestuiving) en tussen twee bloemen van verschillende planten van dezelfde soort (kruisbestuiving). Bestuiving gebeurt door de wind of door insecten. Maar bijen, vliegen en vlinders komen niet zomaar. Daarom heeft de bloem het insect wat te bieden: nectar en stuifmeel, voedsel om te overleven, of zelfs een beetje warmte. De Helleborus is een echte winterbloeier. Bacteriën produceren in de bloem een beetje warmte waar insecten op afkomen. Om een insect naar de bloem te lokken gebruikt een plant verschillende lokmiddelen zoals kleur, geur en de vorm van de bloem.
Van bloem naar bloem
Bloemen geven niet teveel cadeautjes weg. Want hoe meer er te halen valt, hoe sneller het insect voldaan is en niet meer verder gaat naar een andere bloem. Dan stopt de stuifmeeloverdracht en dat vermindert de kansen op een succesvolle bestuiving en bevruchting. Dus produceert een bloem niet teveel nectar zodat insecten blijven komen. Een prachtig staaltje marktwerking in de natuur.
