© Wesley Overman
Eikelmuis uit de vergetelheid
– jan 6, 2023
De eikelmuis zelf heeft zich alweer een paar maanden teruggetrokken voor een lange winterslaap, maar zijn symbolische jaar is niet onopgemerkt voorbijgegaan. De slaapmuis genoot voor 2022 weinig bekendheid in Nederland, was zelden op beeld vastgelegd en onderzoek was nog niet gedaan. Op initiatief van de Zoogdiervereniging werd 2022 uitgeroepen tot het Jaar van de Eikelmuis. Wat heeft dat jaar opgeleverd voor het meest bedreigde zoogdier van Nederland?
Alhoewel de eikelmuis alleen in Zuid-Limburg voorkomt, zijn inmiddels Nederlanders uit het hele land op de hoogte van zijn bestaan. Media Info Groep rekende uit dat de eikelmuis alleen al in 430 print- en online publicaties werd genoemd in 2022. Deze publicaties bij elkaar hebben een potentieel bereik van 223 miljoen lezers. Opvallend is dat regionale media verspreid door het hele land een grote bijdrage hebben geleverd. De verspreide ligging van de betrokken dierentuinen - ARTIS, GaiaZoo en Dierenpark Amersfoort - heeft hier vermoedelijk zijn vruchten afgeworpen.
Onderzoek biedt nieuwe inzichten voor betere bescherming
Het zenderonderzoek dat in mei van start ging, heeft een beeld gegeven van de leefwijze van de eikelmuis in Zuid-Limburg. Zo blijkt dat eikelmuizen een lichte voorkeur hebben voor boomholtes in bosgebied met veel oude bomen. In jonger bos zijn de opgehangen nestkasten meer in trek. Ellen van Norren, een van de onderzoekers: “Het zenderonderzoek laat zien dat een dichte struiklaag belangrijk is voor de eikelmuis. Daarentegen zijn ze maar één keer in een open veld gezien, daar komen ze dus nauwelijks. Een aaneenschakeling van hagen en graften is dus essentieel voor de verbinding naar het volgende leefgebied.”
Wil je weten wat het onderzoek nog meer heeft uitgewezen? Kijk het webinar van de Zoogdiervereniging
hier
terug.
© Wesley Overman
Aanwas van nieuwe populatie
Sinds de zomer neemt ARTIS ook actief deel aan het Europese fokprogramma en leven er eikelmuizen in het Kleine-Zoogdierenhuis. De jongen die (razendsnel) zijn voortgebracht, zullen zich via het fokprogramma mogelijk bij de wildpopulatie voegen in Zuid-Limburg. Het zenderonderzoek leverde ook nieuw inzicht op in het verschil tussen wilde dieren en dieren afkomstig uit het fokprogramma. Wilde individuen hebben opvallend genoeg een grotere voorkeur voor nestkasten en bomen. Dieren uit het fokprogramma gebruiken een verscheidenheid aan rustplaatsen, zoals dichte vegetatie, vogelnesten, bomen en nestkasten.
Mis de unieke beelden niet
In ARTIS moet je al geluk hebben om de dieren in hun verblijf te zien, maar beelden van eikelmuizen in het wild waren nog zeldzamer. Toch is het makers Erik den Boer en Bram Sturm dit jaar gelukt om de eikelmuis in zijn natuurlijke habitat vast te leggen op camera. Daarvan is een mini documentaire gemaakt die je hieronder kunt bekijken.
Een graantje meepikken
Met de opbrengst van het symbolische jaar gaan terreinbeheerders, gemeenten en provincie de komende vier jaar aan de slag om het leefgebied van de eikelmuis optimaal te herstellen. En daar profiteert niet alleen de eikelmuis van. Heel veel andere soorten vlinders, amfibieën en vogels pikken de komende jaren een graantje mee.