Vogelmigratie boven ARTIS in kaart

Tussen het verblijfvan de Aziatische olifanten en de savanne staat sinds half maart een hagelnieuw object tussen de groen-grijze rotsplaten. Dit technische hoogstandje, een in Zwitserland ontwikkelde BirdScan-radar, registreert tot op honderden meters hoogte vrijwel alles wat zich boven ARTIS beweegt. Van libellen tot grote roofvogels tot vleermuizen. Het apparaat stuurt de gegevens 24 uur per dag, 7 dagen per week, 365 dagen per jaar door naar onderzoekers aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Zij hopen zo meer inzicht te krijgen in vogelmigratie.

“ARTIS is een groene oase middenin de stad en daarmee aantrekkelijk voor veel vogels”, zegt Prof. dr. Judy Shamoun-Baranes. Als hoogleraar Animal Movement Ecology aan de UvA heeft zij de leiding over het project. “Met de informatie die de radar ons levert, krijgen we veel meer inzicht in de vogeltrek, maar ook in de invloed van klimaatverandering daarop.”

Het apparaat meet niet alleen de hoogte, maar ook de richting en snelheid van alles wat overvliegt. Aan de hand van het vleugelslagpatroon wordt automatisch onderscheid gemaakt tussen verschillende vogelgroepen als zangvogels en waadvogels, en insecten. Dit is uniek en een grote stap in het praktisch real-time monitoren en opsporen van soorten.

Biodiversiteit

De radar in ARTIS maakt onderdeel uit van het nationale wetenschappelijke project ARISE. Het ambitieuze doel van dit megaproject, waar de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) meer dan 18 miljoen euro in investeert, is om binnen vijf tot tien jaar de volledige biodiversiteit van meercellige flora en fauna in Nederland in kaart te brengen en een solide basis neer te zetten voor het identificeren en volgen van soorten.

ARISE is een samenwerking van Naturalis Biodiveristy Centre, Fungal Biodiversity Institute Westerdijk, de Universiteit van Amsterdam en Universiteit Twente. Na ARTIS zullen meerdere meetlocaties volgen, verspreid door Nederland.

Shamoun-Baranes: “In eerste instantie gaan de metingen alleen naar de onderzoekers, maar het is de bedoeling dat ze in de nabije toekomst ook toegankelijk worden voor bezoekers. Zo helpen we de natuur dichter bij de mensen te brengen.” Dit sluit aan bij de visie van ARTIS om een educatieve ontmoetingsplaats te zijn, waar we de natuur dichterbij brengen en mensen inspireren om de natuur beter te begrijpen, waarderen en behandelen. Er wordt gewerkt aan een informatiebord voor geïnteresseerde ARTIS-bezoekers.