In zes stappen door het heelal
Stel je voor dat je een reis door de ruimte zou maken, vanaf de aarde tot aan de verste zichtbare plekken in het heelal. Wat kom je dan onderweg allemaal tegen? Ga mee in zes grote sprongen het heelal door.
De ruimtereis begint in een donker weiland.
Stap 1 - in een donker weiland
De ruimtereis begint dichtbij. Op een heldere avond. Als het even kan in een donker weiland, ver weg van alle verlichting. In de buurt van steden en snelwegen is het kunstlicht spelbreker. Pas als je de bewoonde wereld ver achter je laat, komt de sterrenhemel in al zijn pracht tevoorschijn. Dan zie je zelfs de ragfijne band van de Melkweg aan de hemel.
De sterrenhemel dient als wegwijzer. Met hulp van het steelpannetje in sterrenbeeld de Grote Beer vind je het noorden. En dan kunnen we de ruimte in.
Stap 2 - de aarde vanuit de ruimte
Groningen is 174 kilometer van ARTIS verwijderd. De ruimte begint een stuk dichterbij. Als je 100 kilometer naar boven gaat, ben je er al. Daar is wel een enorme versnelling voor nodig. Een flinke raket brengt je er. Ben je eenmaal aan de zwaartekracht van de aarde ontsnapt, dan kom je in een gevaarlijke omgeving. De atmosfeer van de aarde beschermt ons tegen straling uit de ruimte én zorgt dat we kunnen ademhalen. In de Planetariumvoorstelling
Astronaut
kom je te weten wat ervoor nodig is om in de ruimte te overleven.
De atmosfeer van de aarde beschermt ons.
Ruimtepuin rond de aarde.
Rond de aarde kom je een wolk van satellieten tegen. Van het gigantische Internationaal Ruimtestation tot satellieten zo klein als een melkpak. Een flink aantal satellieten werkt niet meer, of is zelfs in stukken uit elkaar gevallen. Ruimtepuin wordt dat genoemd. Tot tienduizenden kilometers van de aarde laten wij onze sporen én onze rommel achter.
Stap 3 - ons zonnestelsel
De aarde draait samen met de andere planeten om de zon. Als de zon zo groot als een strandbal was, dan was de aarde een kraaltje, en reuzenplaneet Jupiter een pingpongbal. Bijna al het materiaal van het zonnestelsel zit dan ook in de zon zelf: 99,85%. Het restje dat overblijft is goed voor alle planeten, dwergplaneten, manen, asteroïden en kometen in ons zonnestelsel.
De aarde draait samen met de andere planeten om de zon.
Wij zien de zon veel groter dan de sterren, maar dat komt niet omdat hij echt groter is. Hij staat alleen veel dichterbij. De zon is zelf ook een ster: een gigantische energiecentrale, aangedreven door kernfusie. De energie uit de zon komt bij ons aan in de vorm van verschillende soorten straling.
Stap 4 - tussen de sterren
De eerste ster die je kan tegenkomen als je ons zonnestelsel verlaat is Proxima Centauri. Het licht van de zon bereikt ons in 8 minuten. Het licht van Proxima Centauri doet daar 4 jaar over. Hij is dus 4 lichtjaar ver. En als wij naar die ster toe willen? Het snelste ruimtevaartuig tot nu toe (60.000 kilometer per uur) zou er bijna 75.000 jaar over doen.
Er zijn al duizenden exoplaneten ontdekt.
De meeste sterren die je met het blote oog kunt zien, staan op afstanden tot ongeveer 200 lichtjaar. Sommige heldere sterren staan meer dan 1.500 lichtjaar weg. Daar voorbij heb je een telescoop nodig om sterren te kunnen ontdekken.
Veel sterren hebben planeten om zich heen draaien, net als de zon. Er zijn al duizenden van die exoplaneten ontdekt. In het Planetarium kunnen we laten zien waar ze zijn - en ze zelfs bezoeken.
Stap 5 - de Melkweg
In stap 1 zagen we uit het donkere weiland de Melkweg aan de hemel. Nu zijn we 50.000 lichtjaar van huis en zien we wat de Melkweg echt is: een gigantisch sterrenstelsel met miljarden sterren. In één van de spiraalarmen, in de buitenwijken van de Melkweg, is onze zon te vinden.
Wij wonen in de buitenwijken van de Melkweg.
Een deel van de Melkweg. In één van deze spiraalarmen zijn de zon en de aarde te vinden.
Wij wonen 25.000 lichtjaar ver van het centrum van de Melkweg. In het centrum zit tussen de vele sterren een zwart gat. Dit is een gebied waar de zwaartekracht zo sterk is dat zelfs licht er niet uit kan ontsnappen. De omgeving van het zwarte gat verraadt de aanwezigheid ervan. Sterren draaien daar met snelheden tot wel 5.000 kilometer per seconde omheen.
Verre sterrenstelsels.
Stap 6 - …en daar voorbij
De Melkweg is één van de miljarden sterrenstelsels in het waarneembare heelal. In die sterrenstelsels zitten bij elkaar meer sterren dan er zandkorrels op aarde zijn.
Wij kunnen het heelal maar voor een deel zien. Hoe verder je de ruimte in kijkt, des te verder kijk je terug in de tijd. Het licht doet er immers een bepaalde tijd over om ons te bereiken. Maar waar houdt het heelal dan echt op? Of gaat het oneindig door? Over dit soort vragen doen kosmologen onderzoek op het randje van wat we weten. Zelfs de vraag of er meer dan één universum is, is onderwerp van onderzoek. De reis door het heelal is nog lang niet voorbij.
Reis mee!
In het Planetarium kan iedereen een ruimtereis meemaken. Elke dag in de Planetariumvoostelling Spacetrip, en regelmatig bij live presentaties in het weekend, vakanties en tijdens de ZOOmeravonden .